گروه رفاه اجتماعی خبرگزاری فارس؛ حذف ارز ترجیحی دارو، به‌عنوان یکی از تصمیمات جنجالی در سیاست‌های اقتصادی و سلامت کشور، تبعات سنگینی برای بیماران و نظام سلامت ایران به دنبال داشته است.

کارشناسان و فعالان حوزه بیمه و سلامت از افزایش چشمگیر قیمت دارو، کمبود اقلام دارویی و فشار مالی بر بیماران به‌ویژه بیماران خاص، صعب‌العلاج و سالمندان به‌عنوان پیامدهای این تصمیم یاد می‌کنند. در این میان، طرح «دارویار» که با هدف جبران این مشکلات به اجرا درآمد، نه‌تنها نتواسته است مشکلات را حل کند بلکه بسیاری از وعده‌ها نیز محقق نشده و باعث بروز چالش‌های تازه‌ای شده است.

حذف ارز ترجیحی؛ فشاری مضاعف بر بیماران

حذف ارز ترجیحی دارو در شرایطی اجرایی شد که نه‌تنها به کاهش مشکلات دارویی منجر نشد، بلکه هزینه‌های درمانی و دارویی را به طرز فزاینده‌ای افزایش داد. رضا کاشف کارشناس حوزه سلامت و بیمه در گفت‌وگو با فارس این سیاست را عامل اصلی افزایش سرسام‌آور قیمت دارو و فشار بی‌سابقه به بیماران می‌داند.

به گفته وی، افزایش هزینه‌ها از مرحله تولید شروع و در تمام زنجیره‌های تأمین دارو به‌صورت تصاعدی افزایش یافت. نتیجه این سیاست ایجاد بحرانی برای بیمارانی بود که در پی یافتن دارو با مشکلات بسیاری روبرو شدند.

وی می‌گوید: حذف ارز ترجیحی دارو به‌ویژه در شرایطی که منابع جایگزین آن به‌درستی تأمین نشد، باعث افزایش چشمگیر قیمت دارو شد. متأسفانه این سیاست بدون برنامه‌ریزی دقیق و بدون در نظر گرفتن عواقب آن برای بیماران به اجرا درآمد. در حالی که باید حمایت‌ها به سمت تولید داخلی هدایت می‌شد، اما این اتفاق نیفتاد و در نتیجه، قیمت دارو به‌شدت افزایش یافت. این افزایش قیمت نه‌تنها در داروهای خاص و گران‌قیمت، بلکه در داروهای عمومی هم مشاهده شد و فشار مضاعفی به بیماران وارد کرد.

اما آنچه بیشتر باعث نگرانی است تاثیر مستقیم این سیاست بر گروه‌های خاص و آسیب‌پذیر جامعه مانند سالمندان، بیماران خاص و صعب‌العلاج است. بیماران خاص که به داروهای خاص و هزینه‌بر نیاز دارند، حالا مجبور به پرداخت هزینه‌های بسیار بالاتری برای درمان خود هستند. این گروه از بیماران که معمولاً برای حفظ سلامتی خود نیاز به داروهای خاص دارند، حالا در شرایطی قرار گرفته‌اند که قادر به تأمین داروهای ضروری خود نیستند. سالمندان نیز به‌دلیل بیماری‌های مزمن، بیش از دیگر اقشار جامعه به دارو نیاز دارند و افزایش قیمت‌ها آنان را در وضعیت بسیار دشواری قرار داده است.

وقتی دولت پشت بیمه‌ها را خالی می‌کند

یکی دیگر از چالش‌های جدی در کنار حذف ارز ترجیحی، ضعف در عملکرد نظام بیمه‌ای است. در حالی که دولت وعده داده بود که با تأمین مالی بیشتر، بار مالی بیماران را کاهش دهد، نظام بیمه‌ای نتوانست به‌طور مؤثر از بیماران حمایت کند. افزایش فرانشیز و پوشش ناکافی بیمه‌ها عملاً باعث شد که بسیاری از بیماران به‌ویژه آن‌هایی که درگیر بیماری‌های مزمن و خاص هستند، فشار مالی بیشتری را تحمل کنند

کاشف در این خصوص می‌گوید: بیمه‌ها نتواسته‌اند منابع مالی کافی برای پوشش این افزایش هزینه‌ها تأمین کنند. حتی دولت نیز وعده تأمین منابع مالی را داد اما این وعده‌ها در عمل محقق نشده است. بیمه‌ها به‌جای حمایت واقعی از بیماران، فرانشیز را افزایش داده‌اند و این باعث شده است که هزینه‌های درمانی و دارویی بر دوش بیماران سنگینی کند.

وی در ادامه توضیح می‌دهد: این مشکلات بیشتر برای بیماران خاص و سالمندان نمایان می‌شود که نیاز به داروهای طولانی‌مدت و گران‌قیمت دارند. بیمه‌ها قادر به پوشش این هزینه‌ها نیستند و به همین دلیل، بیماران مجبورند بخش عمده‌ای از هزینه‌ها را از جیب خود پرداخت کنند.

دارویار؛ طرحی که موفق نبود

طرح «دارویار»، که به‌عنوان یکی از راه‌حل‌ها برای جبران مشکلات ناشی از حذف ارز ترجیحی مطرح شد، در حالی به اجرا درآمد که نتایج آن بسیار کمتر از انتظارات بود. این طرح که قرار بود حمایت‌های ویژه‌ای برای بیماران خاص و صعب‌العلاج در نظر بگیرد، در عمل نه‌تنها نتواسته است مشکلات این گروه از بیماران را حل کند، بلکه فشار مالی بر آنها را بیشتر کرده است. به گفته کاشف در حالی که قرار بود بخشی از هزینه‌های دارو به‌ویژه برای بیماران خاص و صعب‌العلاج کاهش یابد، اما در عمل همچنان بیماران با کمبود دارو و افزایش قیمت‌ها مواجه‌اند.

وی این گونه ادامه می‌دهد: برای بسیاری از بیماران، خصوصاً کسانی که به داروهای گران‌قیمت نیاز دارند، فشار مالی بیشتر شده است. در واقع این طرح نتواسته است کمکی واقعی به این گروه از بیماران کند.

کاشف همچنین راه‌حل‌هایی برای حل این بحران ارائه می‌دهد: برای حل این مشکلات باید سیاست‌های دارویی کشور بازنگری شوند. اولاً باید یارانه‌ها به سمت تولید داخلی دارو برگردد تا قیمت دارو در تمام مراحل تولید و توزیع کاهش یابد. همچنین، باید نظام بیمه‌ای کشور تقویت شود تا بیمه‌ها بتوانند پوشش بیشتری به بیماران ارائه دهند و هزینه‌های آنها را به‌طور مؤثر کاهش دهند.

وی تأکید می‌کند: این مشکلات تنها با اصلاحات جدی در سیاست‌های دارویی و بیمه‌ای قابل حل است. اگر این بازنگری‌ها انجام نشود، وضعیت به‌طور فزاینده‌ای بدتر خواهد شد و فشار بیشتری بر دوش بیماران، به‌ویژه بیماران خاص و سالمندان قرار خواهد گرفت.نیاز به بازنگری اساسی در سیاست‌های داروییکارشناسان بر این باورند تا زمانی که یک بازنگری اساسی در سیاست‌های دارویی و سلامت کشور انجام نشود، مشکلات کنونی همچنان ادامه خواهد داشت. به‌ویژه لازم است که توجه ویژه‌ای به تقویت نظام بیمه‌ای کشور و افزایش پوشش‌های بیمه‌ای برای اقشار آسیب‌پذیر و نیازمند داروهای خاص و گران‌قیمت صورت گیرد. همچنین، بازگشت یارانه‌ها به زنجیره تولید دارو و نظارت دقیق بر این روند، به‌ویژه در دوران پس از حذف ارز ترجیحی، به‌عنوان یکی از راهکارهای اصلی کاهش فشار بر بیماران مطرح است.برای کاهش فشار مالی بر بیماران و بهبود دسترسی به دارو، سیاست‌گذاران باید از آزمون و خطاهای گذشته عبرت گرفته و اصلاحات اساسی در ساختار نظام دارویی و بیمه‌ای کشور انجام دهند. تنها در این صورت است که می‌توان امید داشت که مشکلات دارویی و درمانی کشور به‌طور مؤثر حل شود و بیماران با دغدغه‌های کمتری برای دسترسی به داروهای ضروری خود روبه‌رو شوند.

انتهای خبر/