به گزارش پایگاه خبری تحلیلی “بابلسرخبر”به نقل از بلاغ، در دهه‌های گذشته، چاقی در کودکان پدیده‌ای نادر بود و سیاست‌های سلامت کشور بر بهبود وزن و قد کودکان تمرکز داشت. اما اکنون، با تغییر سبک زندگی، کاهش تحرک، مصرف غذاهای فرآوری‌شده، و عوامل ژنتیکی و روانی، چاقی به یک معضل جدی در حوزه سلامت کودکان تبدیل شده است و باید بگوییم چاقی کودکان؛ معضلی بزرگ در جثه‌های کوچک نسل امروز مبدل شده است.

با شیوع ویروس کرونا و خانه‌نشینی اجباری، این روند شدت گرفت و چاقی در برخی مناطق حتی به کودکان زیر ۵ سال هم رسید.

در این گزارش، با چند تن از متخصصان حوزه گوارش و تغذیه کودکان استان مازندران گفتگو کرده‌ایم تا ابعاد این بحران و راهکارهای درمانی و روانی آن را بررسی کنیم.

چاقی در کودکان؛ بیماری خاموشی که باید جدی گرفته شود

محمدرضا اسماعیلی متخصص تغذیه در گفتگو با خبرنگار بلاغ با اشاره به تغییر چشمگیر الگوی رشد کودکان نسبت به دهه‌های گذشته گفت: در دهه ۷۰ در قالب کمیته کشوری، مجموعه‌ای تحت عنوان بهبود رشد و تغذیه کودکان منتشر شد که هدف آن افزایش وزن و قد کودکان بود، چرا که در آن زمان، چاقی یک چالش نادر به‌شمار می‌رفت؛ اما امروز شرایط کاملاً متفاوت شده و چاقی به یکی از مشکلات رایج حتی در کودکان زیر ۵ سال تبدیل شده است.

وی افزود: چاقی و اضافه وزن اساساً به افزایش چربی بدن اطلاق می‌شود و ارزیابی آن تنها به شاخص BMI محدود نمی‌شود. اگرچه BMI یا شاخص توده بدنی معیار مهمی است، اما شاخص‌هایی مانند نسبت دور کمر به قد نیز از روش‌های ساده و مؤثر در تشخیص چاقی محسوب می‌شوند.

فوق تخصص گوارش اطفال در شهر بابل با اشاره به اینکه دور کمر بالای ۸۰ سانتی‌متر می‌تواند یک زنگ خطر برای چاقی در زنان و مردان باشد، تأکید کرد: تعاریف دقیق چاقی نیازمند بررسی هم‌زمان چند شاخص است و نگاه تک‌بعدی به این مسئله نمی‌تواند کافی باشد.

این متخصص تغذیه همچنین با انتقاد از استفاده نادرست از الفاظ در مواجهه با کودکان دارای اضافه وزن گفت: نحوه صحبت با کودکان در این زمینه اهمیت زیادی دارد. باید از به‌کار بردن اصطلاحاتی که بار منفی دارد، پرهیز کرد و با درایت به درمان و پیشگیری پرداخت.

اسماعیلی با هشدار نسبت به پیامدهای جدی چاقی متذکر شد: یکی از عوارض مهم چاقی، ابتلا به دیابت نوع ۲ است. بنابراین باید چاقی را همچون سایر بیماری‌های مزمن، جدی گرفت و برای درمان آن راهبرد مشخصی داشت.

چاقی کودکان، زنگ خطر سلامت آینده

فرزانه توکلی قینانی، فوق تخصص گوارش کودکان در ساری در گفتگو با خبرنگار بلاغ با اشاره به رشد نگران‌کننده چاقی در کودکان، تأکید کرد: چاقی دیگر یک مشکل ساده نیست، بلکه به عنوان یک بیماری مزمن شناخته می‌شود که نیاز به بررسی دقیق، مداخلات چندجانبه و حذف انگ‌زنی اجتماعی دارد.

وی افزود: چاقی در میان کودکان طی دهه‌های اخیر با رشد چند ده درصدی مواجه شده و اپیدمی کرونا این روند را تشدید کرده است. چاقی امروز نه‌تنها یک وضعیت موقتی، بلکه یک بیماری مزمن به شمار می‌رود که پیامدهای جسمی و روانی متعددی را برای کودکان به همراه دارد.

فوق تخصص گوارش کودکان در ساری، خاطرنشان کرد: یکی از موانع مهم در کنترل چاقی، انگ چاقی است؛ موضوعی که باعث انکار، سرزنش یا انزوا در کودکان شده و مانع از پذیرش و درمان مناسب آن می‌شود.

توکلی قینانی با اشاره به عوامل گوناگون مؤثر در بروز چاقی گفت: ژنتیک، کاهش فعالیت بدنی، عادات غذایی ناسالم، مصرف غذاهای رستورانی، برخی داروها، استرس، اختلالات طیف اوتیسم و سابقه دیابت بارداری از جمله عوامل اصلی چاقی در کودکان هستند.

وی ادامه داد: در برخی بیماری‌های ژنتیکی، چاقی با علائمی مانند پرخوری و اختلالات شنوایی و بینایی همراه است که باید در ارزیابی‌های پزشکی مدنظر قرار گیرد.

این متخصص گوارش کودکان با اشاره به تقسیم‌بندی چاقی‌ها در دوران کودکی افزود: چاقی در کودکان به سه دسته مختلف تقسیم می‌شود که بسته به نوع، شدت و سن شروع باید اپروچ متفاوتی برای آن در نظر گرفت.

وی بر لزوم انجام معاینات دقیق برای کودکان دارای اضافه وزن تأکید کرد و گفت: عادات نامناسب خواب، عدم تحرک کافی و مصرف برخی داروها نیز از دیگر عوامل زمینه‌ساز چاقی در کودکان است. درمان چاقی نیازمند برنامه‌ای جامع، شامل اصلاح سبک زندگی، مشاوره تغذیه، حمایت روانی و پرهیز از غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فود است.

درمان چاقی کودکان باید از طفولیت آغاز شود 

مرجانه خلیقی فوق تخصص بیماری‌های گوارش کودکان در ساری، در گفتگو با خبرنگار بلاغ تأکید کرد: درمان و پیشگیری از چاقی باید از همان دوران طفولیت آغاز شود و بهترین راه، استفاده از مشاوره غیر دارویی با تمرکز بر کودک و خانواده به‌صورت همزمان است.

فوق تخصص گوارش کودکان در مازندران، با بیان اینکه چاقی در کودکان یک چالش رو به رشد و نگران‌کننده است، گفت: درمان و پیشگیری از چاقی نباید به تأخیر بیفتد و باید از دوران طفولیت برای کودکان دارای اضافه وزن آغاز شود.

وی خاطرنشان کرد: بهترین روش درمانی در بسیاری از موارد، مشاوره‌های غیر دارویی است؛ اما این مشاوره‌ها باید به‌درستی طراحی و اجرا شوند.

خلیقی افزود: یکی از نکات کلیدی در مشاوره، تمرکز بر کودک و خانواده به صورت توأمان است. نباید تنها کودک را مورد خطاب قرار داد. خانواده نقش اساسی در شکل‌گیری عادات غذایی و سبک زندگی کودک دارد و باید هم‌زمان در فرآیند درمان مشارکت داشته باشند.

وی با تأکید بر ضرورت پرهیز از قضاوت و سرزنش گفت: هرگونه تمسخر یا قضاوت، چه از سوی خانواده و چه در فضای اجتماعی، می‌تواند تأثیر منفی بر روحیه کودک بگذارد و روند درمان را مختل کند. اولین اقدام باید پاک کردن ذهن کودک و خانواده از این افکار مخرب باشد.

خلیقی هشدار داد: ترساندن کودک از عواقب چاقی، یک خط قرمز در روند مشاوره است. این روش نه‌تنها مؤثر نیست، بلکه در درازمدت می‌تواند اعتماد به نفس کودک را تضعیف کند.
وی در پایان تأکید کرد: هدایت کودک و خانواده به سمت یک سبک زندگی سالم شامل تغذیه صحیح، تحرک کافی و آرامش روانی، کلید اصلی کنترل و درمان موفق چاقی است.

به گزارش بلاغ؛ چاقی در کودکان تنها یک معضل زیبایی‌شناسی یا تغذیه‌ای نیست، بلکه معضلی چندوجهی است که سلامت آینده نسل‌ها را تهدید می‌کند، لذا درمان و پیشگیری از این بیماری باید با مشارکت پزشکان، خانواده‌ها، رسانه‌ها و نهادهای آموزشی دنبال شود.

نقش آموزش، اصلاح سبک زندگی، مشاوره صحیح و حذف قضاوت‌های اجتماعی در کنترل این بیماری، نقشی کلیدی است.

مقابله با چاقی کودکان، یک پروژه ملی است؛ پروژه‌ای که اگر امروز به آن نپردازیم، فردا با هزینه‌های جسمی، روانی و اقتصادی بیشتری مواجه خواهیم شد.

گزارش: مجتبی قربانی

انتهای خبر/